Miasto Bytów położone jest na Pojezierzu Bytowskim o dość zróżnicowanej konfiguracji
terenu. Średnie wzniesienia zawierają się pomiędzy 110-170 m n.p.m. Znaczne
zróżnicowane tego obszaru spowodowane jest przez jego polodowcowy charakter.
Malowniczo położone tereny z wieloma jeziorami o dużej czystości wód są wielką atrakcją dla
wędkarzy i miłośników naturalnego piękna. Otoczony jest od północy zespołem jezior, z których największe - Jeleń posiada I klasę czystości, należy do zbiorników lobeliowych i objęte jest strefą ciszy.
W Bytowie krzyżują się szlaki komunikacyjne w kierunkach Słupska, Gdańska, Kościerzyny,
Chojnic i Miastka.
Należy wspomnieć o dwóch szlakach turystyki pieszej przebiegających przez miasto: Lipnica
- Smołdzino ("niebieski") i Bytów - Ustka ("żółty"). Bytów leży w obszarze strefy chronionej
Parku Krajobrazowego "Dolina Słupi".
Wspaniałym zabytkiem miasta jest Zamek Bytowski, który jest także ośrodkiem kultury
kaszubskiej na Pomorzu Środkowym. Bazę wypoczynkową zapewniają obiekty MOSiR oraz plaża z kąpieliskiem nad jeziorem Jeleń.
Turystyczną atrakcyjność gminy podnosi przede wszystkim:
- piękno krajobrazowe z najwyższym wzniesieniem w woj. słupskim (Góra Siemierzycka - 256 m n.p.m.)
- baza turystyczna (hotel w Dąbiu, pensjonat nad jeziorem Boruja Duża, obozowiska
harcerskie w Rekowie, pola namiotowe nad jeziorem Jeleń
- szlak spacerowy z Rekowa do Kłączna poprzez tereny leśne nad jeziorem Rekowskim
- szlak rowerowy: Miastko - Bytów - Lębork - Łeba
- szlak kajakowy rzeką Słupią
- dostępność komunikacyjna
- Muzeum Szkoły Polskiej w Płotowie.
Bardzo popularną formą rekreacji jest agroturystyka, która możliwa jest w takich wsiach jak:
Rekowo, Płotowo, Niezabyszewo, Dąbie i Pomysk Wielki. Istnieje tam możliwość wynajęcia
pokoi gościnnych u miejscowych gospodarzy, jak również ustawienia namiotu czy campingu.
Pierwsza pisemna wzmianka o Ziemi Bytowskiej pochodzi z około 1238 roku i dotyczy
podboju tych ziem przez Światopełka - księcia i ówczesnego władcy Pomorza Gdańskiego w
czasach rozbicia feudalnego
Kaszubi bytowscy posługiwali się odrębnymi dialektami i obyczajami przez całe stulecia,
opierając tym samym procesom germanizacyjnym. Przez niemal tysiąc lat ziemia ta
stanowiła sferę wpływów Polski. Już Mieszko I podporządkował Polsce Pomorze Zachodnie.
W czasach Bolesława Chrobrego założono biskupstwo w Kołobrzegu i o tym fakcie
wspomina kronikarz Gall Anonim.
Bytów należał do najmniejszych miast książęcych i na przełomie XV i XVI wieku mieszkało w
nim 500 osób.
W wieku XI ziemia kaszubska miała wiele wspólnych interesów gospodarczych i politycznych
z Polską. W wieku XII ziemia bytowska, według bulli papieskiej z 1140 r., należała do biskupa
kamieńskiego. W początkach XIV wieku ziemia ta trafiła w ręce margrabiów brandenburskich.
Następnie odzyskał ją książę zachodniopomorski Warcisław IV i oddał ją w lenno marszałkowi
Henningowi Behrowi (7 grudzień 1321r.).
W końcu 1329r. Krzyżacy nabyli Ziemię Bytowską od rodziny Behrów za kwotę 800 grzywień
denarów pruskich. W ten sposób ziemia ta została na długi okres związana z Zakonem
Krzyżackim. W dniu 12 lipca 1346r. gród bytowski uzyskał prawa lokacyjne z rąk Wielkiego
Mistrza Henryka Dusemera. Prawo chełmińskie jakie otrzymało miasto pozwoliło na
zorganizowanie własnego samorządu i sądownictwa. Pod koniec XIV wieku zakon przystąpił
do budowy warownego zamku. Prace ziemne rozpoczęto krótko po 1390 roku, a roboty
wykończeniowe trwały w latach 1398 - 1405. Zamek spełniał rolę siedziby krzyżackiej
administracji i najdalej na wschód wysuniętej strażnicy Zakonu. Po zwycięstwie grunwaldzkim
Władysław Jagiełło przekazał Ziemię Bytowską księciu pomorskiemu Bogusławowi VIII.
Książę słupski jednak tylko kilka miesięcy był w posiadaniu miasta, ponieważ na mocy pokoju
z 1 lutego 1411 roku podpisanego w Toruniu, Pomorze Gdańskie oraz ziemia lęborska i
bytowska pozostały pod panowaniem Zakonu Krzyżackiego. Obalenie panowania
krzyżackiego przez Stany Pruskie w 1454 roku obudziło nadzieję książąt pomorskich na
odzyskanie tych terenów. Następni książęta zachodniopomorscy władali tą ziemią na
zasadzie prawa lennego.
Po śmierci Bogusława XIV (10 marca 1637r.) Ziemia Bytowska wróciła pod zwierzchnictwo
Polski, jednak ten okres trwał zaledwie 20 lat. W 1657 roku dotychczasowe polskie starostwa
lęborskie i bytowskie przeszły w ręce elektora brandenburskiego Fryderyka Wilhelma I.
Zaniedbał on swoje włości. Okres ten cechował zastój gospodarczy, zmniejszyło się też
znaczenie miasta. Potop szwedzki (1655-1660) i pożar w 1700r. gruntownie zniszczył gród, a
dzieła tego dopełniła szalejąca w latach 1707-1709 epidemia dżumy.
Po rozbiorach Ziemia Bytowska trafiła w skład monarchii pruskiej. Rozpoczęto likwidację
samorządu taj ziemi i przekreślono wszystkie ustalenia administracji polskiej (zlikwidowano
sądy, sejmiki, podatki). Zaczęto też wykorzeniać język polski. Postanowienia wersalskie nie
przewidywały włączenia Ziemi Bytowskiej do Polski. I pomimo tego, że polska ludność złożyła
swoje podpisy pod tajną petycją, domagającą się przyłączenia do macierzy, ziemia ta
pozostała w granicach państwa niemieckiego. Niszczono wszelkie przejawy odrębności
narodowej: polskie biblioteki, świetlice i szkoły.
Dopiero w dniu 8 marca 1945r. Bytów został wyzwolony po prawie 300 letnim panowaniu
niemieckim i powrócił do Polski. Wielu wspaniałych ludzi nie doczekało wolności. Zginęli
prześladowani w obozach śmierci, oddali swoje życie za przywiązanie do tradycji, polskiego
słowa i kultury kaszubskiej.
