Solectwo Parchowo
Powierzchnia solectwa 1910 ha, zamieszkuje 900 osob. Wies polozona na wzniesieniu w strefie
wzgorz moreny czolowej, 2 km na poludnie od rzeki Slupia, na pograniczu wojewodztw slupskiego
i gdanskiego.
Stara osada, wymieniona w zrodlach juz w roku 1252. Za panowania zakonu krzyzackiego od roku
1309 Parchowo nalezalo do Starostwa Mirachowskiego, a od 1624 roku stanowilo odrebne
Starostwo Niegrodowe. Do roku 1653 posiadali je Szczepanscy, a od roku 1685-1720 Krokowscy.
W latach 1756/9 byl tu starosta wojewoda minski - Jan Huelsen. Od 1772 roku Parchowo
przeszlo pod panowanie pruskie. Przed II wojna swiatowa Parchowo nalezalo do Polski.
Neoromanski kosciol w Parchowie z 1854 roku pobudowany zostal z cegly palonej. W kosciele
znajduje sie barokowa chrzcielnica. Cmentarz z II polowy XIX wieku z zachowana czescia
grobow, czytelnym ukladem mogil i dobrze zachowana zielenia (kilkusetletnie deby).
W Parchowie szczegolnie charakterystyczne sa tzw. wybudowania, stanowiace przysiolki,
polozone miedzy wzgorzami, pod lasem albo nad jeziorem czy rzeka. Skladaja sie z kilku
gospodarstw i maja swoje odrebne nazwy np. Frydrychowo, Wislany, Karlowo, Zielony Dwor,
Parchowski Bor.
Tuz obok wsi slady wczesnosredniowiecznego grodziska nizinnego z VII-IX wieku o
pierscieniowatym ksztalcie. Parchowo oddalone jest od jezior
Mausz , Stropno, Ksieze i Zukowko o ok. 3 km.
- W m. Frydrychowo nad jeziorem Mausz polozony jest osrodek wypoczynkowy "Dalmor", ktory prowadzi dzialalnosc przez caly rok. Posiada pawilon murowany na 93 miejsca oraz 60 domkow campingowych na 180 miejsc (czynne tylko w sezonie). Osrodek posiada przystan, kapielisko, boisko sportowe, kort tenisowy, lodzie kajaki, rowery wodne.
- We wsi skupiaja sie obiekty uslugowe w zakresie oswiaty, zdrowia, handlu, gastronomii,
administracji, obslugi rolnictwa, rzemiosla i turystyki.
- W odleglosci ok. 1 km od centrum wsi, przy bocznej drodze prowadzacej do jeziora Mausz
znajduje sie pole namiotowe wyposazone w wode, sanitariaty i energie elektryczna. Odleglosc od
jez. Mausz ok. 1,5 km.
- Tereny do zagospodarowania:
- - w poludniowo-wschodniej czesci wsi planuje sie teren o pow. 10,3 ha pod budownictwo
jednorodzinne.
- - od strony polnocno-zachodniej na zboczu rzeki Stropna o wysokich walorach widokowych
planuje sie teren o pow. 2,65 ha (wl. prywatna) i 0,72 ha (wl. gminy) dla pensjonatow
turystycznych z funkcja towarzyszaca - rolnicza;
- - od strony polnocno-wschodniej obszar 0,44 ha na uslugi rzemieslnicze.
- W okolicy jez. Mausz przeznaczono teren umozliwiajacy powstanie 150 dzialek letniskowych oraz
7,73 ha przeznaczony pod funkcje turystyczna z mozliwoscia pobudowania osrodka wczasowego,
hotelu, itp.
- Zaklady rzemieslnicze:
- murarstwo, slusarstwo, kotlarstwo, betoniarstwo, kamieniarstwo, stolarstwo, blacharsko-dekarski,
fryzjerstwo, wyrob galanterii w drewnie, rekodzielo artystyczne.
- Kwatery prywatne:
- 1. Baran Zbigniew - Lesniczowka Parchowo
- 2. Reszka Maria - Parchowo, ul. Kartuska 4
- 3. Bukowski Klemens - Parchowo, ul. Koscierska 7
- 4. Bronk Jan - Parchowo, ul. Kartuska 29
Solectwo Golczewo
Oddalone jest od Parchowa o 2 km, w bliskim sasiedztwie jez. Stropno , otoczone lasami.
Powierzchnia solectwa wynosi 843 ha i zamieszkuje je 280 osob.
Krajobraz pagorkowaty o bardzo bogatej rzezbie i urozmaiconym uzytkowaniu. Lasy obfituja w
runo lesne i zwierzyne. Droga Golczewo - Jelencz ma wybitne walory krajoznawcze - przechodzi
przez wzgorza morenowe.
- Obszar bogaty w zabytkowe obiekty archeologiczne. Znajduje sie cmentarzysko ludnosci kultury
pomorskiej z grobami skrzynkowymi, kurhan wczesnosredniowieczny, osada wielokultowa, osada
wczesnosredniowieczna.
- Do zagospodarowania turystycznego przeznaczony jest grunt o pow. 0,6 ha.
- Zaklady rzemieslnicze: kominiarstwo i murarstwo.
Solectwo Grabowo
Polozone jest we wschodniej czesci gminy na obszarze 613 ha w bezposrednim sasiedztwie
jeziora Mausz . Zamieszkane jest przez 50 osob. Liczba ta w sezonie zwieksza sie ok 4 razy.
- Przewazajaca czesc obszaru tego solectwa stanowia lasy, posrod ktorych porozrzucane sa osady lesne. W bliskim sasiedztwie jez. Mausz znajduje sie kompleks zagospodarowanych dzialek letniskowych oraz osrodki wczasowe.
- Osrodek Wypoczynkowy "Przemyslowka" czynny w sezonie posiada 85 miejsc noclegowych, wyposazony w przystan, kapielisko boisko sportowe, wypozyczalnie sprzetu wodnego, kort tenisowy.
W poblizu jeziora, w pieknie polozonym miejscu, w trakcie budowy znajduje sie kaplica rzymsko- katolicka.
- Wsrod zabytkow archeologicznych zachowaly sie: cmentarzysko kurhanow (10 kurhanow)
ludnosci kultury luzyckiej oraz cmentarzysko plaskie ludnosci kultury luzyckiej.
- Do zagospodarowania turystycznego przeznaczonych jest 0,4 ha gruntow pod budownictwo pensjonatowe.
Solectwo Jelencz
Zamieszkuje 114 osob. Powierzchnia solectwa wynosi 418 ha.
- Solectwo Jelencz sasiaduje z Golczewem. Podobny, pagorkowaty teren o urozmaiconej rzezbie i uzytkowaniu w sasiedztwie jez.
Stropno.
- Teren do zagospodarowania ok. 5 ha - na stoku pagorka z pieknymi widokami na jezioro i lasy oraz urozmaiconej rzezbie. Planowana jest wies wypoczynkowa na 30 domkow z uslugami gastronomicznymi.
Solectwo Sylczno
Polozone jest w poludniowo-wschodniej czesci gminy. Zamieszkane jest przez 280 osob.
Wies typowo rolnicza, oddalona jest od jez.
Sumin o 2 km. Cale solectwo porosniete jest
przepieknymi jalowcami, jeden z nich stanowi pomnik przyrody (wys. 5,5 m, obwod 110 cm).
We wsi znajduje sie pochodacy z konca XVIII wieku drewniany budynek mieszkalny bedacy wlasnoscia Nadlesnictwa Lipusz. Na terenie solectwa znajduje sie rowniez strefa wystepowania kurhanow.
- Do zainwestowania turystycznego przeznaczonych jest na terenie solectwa Sylczno 10 ha
gruntow pod pensjonaty, domy wypoczynkowe, tereny sportowe oraz pole namiotowe.
- Zaklady rzemieslnicze: stolarstwo
Solectwo Chosnica
Lezy w polnocno-zachodnie czesci gminy. Powierzchnia solectwa wynosi 2.32 ha. Wies
Chosnica jest polozona w odleglosci 3 km od jeziora Jasien (580 ha). Jest to osada z mlodszego
okresu przedrzymskiego i wczesnego okresu wplywow rzymskich. Na terenie solectwa znajduje
sie rezerwat przyrody o pow. 216 ha "Jeziorka Chosnickie". Znajduja sie tam stanowiska
chronionych gatunkow roslin naczyniowych, rosliny wysokotorfowiskowe (rosiczka dlugolistna,
bagnica zwyczajna, bagno zw., wrzosiec zwyczajny). W lasach boru suchego wystepuja rzadkie
gatunki charakterystyczne, takie jak: gozdzik piaskowy, gozdzik wyciety. Solectwo otoczone jest
borem sosnowym obfitujacym w runo lesne i zwierzyne lowna.
- Tereny do zagospodarowania i zainwestowania turystycznego na terenie tego solectwa to 14 ha
gruntow przeznaczonych pod domy wypoczynkowe i pensjonaty.
- Zaklady rzemieslnicze: ciesielstwo, murarstwo
- Kwatery prywatne:
- - Jozef Cichosz, Chosnica 18, 77-122 Jasien
- - Ryszard Markowski, Chosnica 1, 77-122 Jasien
Solectwo Zukowko
Powierzchnia 1543 ha. Zukowko jest to niezbyt duza wies o starym planie zabudowy, polozona w pagorkowatej okolicy (188 m n.p.m.). Jedna z najstarszych wsi. Wymieniona w zrodlach juz w 1252 roku. Nalezala niegdys do zakonu kartuzow. W roku 1919 powraca do Polski, ale juz 13 wrzesnia 1920 roku znowu utracona na rzecz Niemiec.
Opodal polozone w niecce rynnowej jez.
Zukowskie stanowiace w latach 1918-1939 naturalny, fragment granicy polsko-niemieckiej. Wody jego, bardzo rybne, obfituja m.inn. w pstragi i lipienie. Duzo dogodnych miejsc do biwakowania. Przez jez.
Zukowskie przeplywa rzeka Slupia - znany szlak kajakowy.
- Tereny do zagospodarowania:
- - obszar 3,65 ha polozony na poludniowym stoku pagorka (170-175 m n.p.m.). Z terenu widoki na niewielkie pagorki i obnizenie terenu. Na poludniu lezy wspaniale zachowany w nie zmienionym stanie kompleks lasow lobeliowych. Dwa sposrod nich sa rezerwatami przyrody. We wskazanym obszarze planowany jest zespol kilkunastu domkow letniskowych i pensjonat na 30 miejsc.
- - 2 km na polnoc osada lesna Bylina. Krajobraz wsi przypomina podgorski. Jest to enklawa bardzo slabych gleb. Byline otaczaja prawie dzikie tereny o urozmaiconym, pojeziernym krajobrazie. W bliskosci wsi rozlegly kompleks borow sosnowych, wsrod ktorych polozone sa liczne przepiekne jeziorka.
- Tereny gminne ok. 8 ha przeznaczono na uslugi turystyczne w formach domkow letniskowych, pensjonatow, domow turystycznych, schronisk.
- Soszyca - wies bardzo interesujaca krajobrazowo ze wzgledu na malowniczosc doliny Slupi. Znajduje sie tu pracujaca elektrownia wodna uruchomiona w 1886 roku - jest ona najstarsza czynna elektrownia wodna w Europie.
- Planowany rozwoj terenow letniskowych to okolo 35 dzialek przeznaczonych pod rozne formy zainwestowania turystycznego.
- Zaklady rzemieslnicze: instalatorstwo elektryczne
Solectwo Nakla
Powierzchnia solectwa 1895 ha, ludnosc 590 osob. Wies polozona u podnoza wzgorz moreny czolowej. W poblizu wzniesienie 260 m n.p.m. Oddalona o 1 km od drogi glownej Bytow - Koscierzyna, 14 km na wschod od Bytowa.
- Stara osada, nalezala w 1253 roku do biskupstwa kujawskiego, w XIV wieku do Krzyzakow, a pozniej do starostwa mirachowskiego. Wies chlopska na prawie polskim. W okresie intensywnej gospodarki folwarcznej nie przechodzila wiekszych przemian. W XIX wieku wlasnosc rzadowa. Zabytkowy ksztalt owalnicowy osady jest wyraznie zwiazany z wydluzonym jeziorkiem istniejacym niegdys w srodku wsi. Uklad drog ma charakter dosrodkowy, a przy glownej drodze - zabudowa ulicowa. Niegdys osrodek jarmarstwa. Wyrabiano tu ceramike glazurowa z gliny.
- Znajduje sie tutaj duzo glazow polodowcowych, niektore z nich stanowia pomniki przyrody. 3 km na polnocny-zachod znajduje sie rynnowe jez. Glinowskie o pow. 53 ha, srednia glebokosc 6,3 m. W granicach gminy znajduje sie jego polnocna czesc. Jest to jezioro zrodliskowe, o niewielkim odplywie w kierunku jez. Stropno. W zbiorniku stwierdzono roslinnosc charakterystyczna dla jezior o krysztalowo czystej wodzie. Naleza do nich m.inn. lobelia jeziorna, poryblin jeziorny oraz brzezyca jednokwiatowa. Wymienione gatunku wystepuja w strefie litoralnej jeziora.
Tereny w poblizu jeziora stanowia wlasnosc prywatna, w planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczone sa pod budownictwo jednorodzinne. W poblizu drogi przepiekne miejsca z widokiem obejmujacym jez. Glinkowskie.
- We wsi znajduje sie kosciol z ciekawa architektura, dom kultury, biblioteka, poczta, szkola, dziala mlodziezowy zespol folklorystyczny "Modraczki", ktory kultywuje tradycje kaszubskie w tancach i spiewie.
- W Nakli znajduje sie kilka obiektow zabytkowych budownictwa mieszkaniowego bedacych w ewidencji wojewodzkiego Konserwatora Zabytkow. Sa to budynki mieszkalne, drewniane, powstale u schylku XIX i na poczatku XX wieku.
- Zaklady rzemieslnicze:
- - murarstwo, tynkarstwo,
- - ciesielstwo,
- - instalatorstwo sanitarne i gazowe,
- - uslugi transportowe,
- - slusarstwo
- Kwatery prywatne:
- - Franciszek Kurkowski, Nakla 78a, 77-127 Nakla
Solectwo Jamno
Powierzchnia 1127 ha, ludnosc 380 osob.
- Wies o starych, kaszubskich tradycjach, polozona w obnizeniu terenowym - 1 km na poludnie od jez.
Zukowskiego przy drodze Bytow-Kartuzy.
Dawna wies lanowa, czynszowa, lokalna na prawie niemieckim po roku 1370. Ksztalt zabudowy placowo-ulicowy. W XIX wieku kwitlo tu rzemioslo ludowe. Przed II wojna swiatowa miejscowosc nalezala do Polski.
- W okolicy dwa grodziska, bedace sladami osadnictwa obronnego. 1 km na polnoc rozciaga sie rynnowe jez.
Zukowskie , dogodny poczatek splywu kajakowego rzeka Slupia.
- Zaklady rzemieslnicze:
- - kolodziejstwo,
- - stolarstwo,
- - krawiectwo,
- - mechanika pojazdowa.
- Miejsca noclegowe:
- - Zofia Pruszak, Jamno 31, 77-124 Parchowo
Solectwo Nowa Wies
Polozone jest w polnocno- zachodniej czesci gminy, sasiadujac z gmina Czarna Dabrowka. Powierzchnia 461 ha.
W granicach solectwa znajduje sie cmentarzysko ludnosci kultury pomorskiej z grobami skrzynkowymi, szczatki osady wielokulturowej oraz osady ludnosci luzyckiej.
- W srodku wsi znajduje sie maly zbiornik wodny, u ktorego brzegow polozone sa zagrody wiejskie. W odleglosci 1 km od Nowej Wsi w kierunku Jasienia, w przysiolku Baranowo, na powierzchni ok. 4 ha planowane jest powstanie osady turystycznej.
Obszar solectwa jest w ogromnej czesci porosniety lasami, w ktorych obfitosc grzybow zacheca do czestych spacerow.